حافظه، این گنجینه‌ی شگفت‌انگیز ذهن، نقشِ محوری و کلیدی در زندگی روزمره‌ی ما ایفا می‌کند. از یادآوری خاطرات کودکی تا حفظ اطلاعات ضروری برای موفقیت تحصیلی و شغلی. حافظه پایه‌ای اساسی برای یادگیری و تطبیق با محیط اطراف است. با این حال، در دنیای پرشتاب امروز که حجم اطلاعات روزانه به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است، تقویت حافظه به یک ضرورت تبدیل شده است.

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانیم از تمام ظرفیت های حافظه خود استفاده کنیم از آن به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهبود کیفیت زندگی استفاده کنیم؟

تیم تخصصی هدفینه مفتخر است این نوید را به شما بدهد که با برگزاری دوره ی تند خوانی و تقویت حافظه با بهره گیری از تکنیک های اثبات شده ی علم روانشناسی مدرن و علوم اعصاب به شما کمک می کند تا قابلیت استفاده از همه ی ظرفیت حافظه خود را پیدا کنید. ما در این مقاله مختصرا به بررسی شیوه های عِلمی و عمَلی برای تقویت حافظه پرداخته ایم و نیز راهکارهایی ارائه می‌دهیم که می‌تواند به شما کمک کند تا حافظه‌ی خود را به سطحی بالاتر ارتقا دهید. از تمرینات ذهنی تا تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم، همه‌ی این عوامل در کنار هم می‌توانند به شما کمک کنند تا حافظه‌ای قوی و پایدار داشته باشید.

 

گفتنی است همه ی ما نقش حافظه را در زندگی خود می دانیم اما عجیب است که برای حفظ و تقویت ذهن و حافظه ی خود که در واقع حیاتمان بستگی به این عامل دارد آموزش نمی بینیم...

 

بسیاری از ما خود را سرزنش می کنیم که چرا هنگام صحبت کردن، به یکباره فراموش می کنیم که چه چیزی می خواستیم بگوییم؛ گاهی اوقات نام دوستان یا آشنایامان را به سختی به یاد می آوریم. جمله ای را که می خوانیم، پس از لحظاتی از یاد می بریم. گاهی نیز سخت تر می شود و رمز عبور عابر بانک خود را فراموش می کنیم و یا یادمان می رود دسته کلیدمان را کجا گذاشته ایم. دارو هایمان را در زمان مقرر نمی خوریم و موجب خلل در روندِ بهبودِ بیماری مان می شودیم.به همین دلیل نمی توانیم به حافظه یمان اعتماد کنیم، مجبور می شویم به خطر افتادن اطلاعاتمان را به جان بخریم و در نوت گوشی یا داخل دفترچه که پر از نوشته و یادآوری است، رمز موبایل یا ایمیلمان را نیز اضافه کنیم.

 

همیشه به ما گفته اند خوب درس بخوان، اما نگفتند چگونه!

 

آیا تقویت حافظه ممکن است؟

شاید برایتان سؤال پیش آمده است که آیا اصلاً ما در تقویت حافظه خودمان می‌توانیم نقشی داشته باشیم؟ یا اینکه تقویت حافظه امری ناملموس است و ما هیچ دخل و تصرفی در آن نخواهیم داشت؟بله قطعا شدنی است. پژوهش های زیادی در این باره انجام شده؛ نتایج حاکی از آن است که حافظه، فرآیندی ثابت نیست که قدرت، دقت و سرعت آن تغییر نکند، در واقع با اتفاقات و یک سری از عواملی که ما در طول زندگیمان تجربه می کنیم دائماً در حال تغییر است.بگذارید با یک مثال، بیشتر برایتان روشن کنم که حافظه تقویت پذیر است.فرض کنید شما به مسافرت رفته اید اما فراموش می کنید از خودتان عکس بگیرید. آیا انتظار دارید که موبایلتان تصاویری از شما در طول سفرتان به نمایش بگذارد؟ یا آیا می گویید حافظه آن ضعیف است؟ اگر به ابتدایی ترین امور سیستم عامل اندروید آشنا باشید قطعا پاسختان منفی است و می دانید که تلفن همراه شما فقط عکس هایی را نشان می دهد که در آن ذخیره شده باشد؛ پس حافظه اش سالم است. در مورد حافظه خود ما هم این امر صدق می کند.

بسیاری از اوقات ما به غلط، نسبت به خودمان قضاوت می کنیم که فراموشکار شده ایم؛ در واقع وقتی ما کاری برای ذخیره شدن اطلاعات در ذهنمان انجام نمی دهیم پس چگونه حافظه ما می تواند اطلاعاتی که می خواهیم را بازیابی کند؟به طور مثال: روزی با همسرم برای تحویل سفارشی به محله ای از تهران رفتیم که تا کنون مسیرمان به آنجا نخورده بود، نتوانستیم از طریق گوگل مپ فروشگاه لبنیاتی مورد نظرمان را پیدا کنیم؛ مجبور شدیم آدرس را از عابرین بپرسیم. نام فروشگاه را من به خاطر داشتم و  همسرم نام خیابان را. هرباری که لازم می شد، فردی را پیدا می کردیم و از او راهنمایی می خواستیم؛ چون نام خیابان را من و نام فروشگاه را همسرم بلد نبود، مجبور بودیم هربار از یکدیگر سوال کنیم، که نام خیابان چه بود و یا نام فروشگاه چه بود؟ این فراموشی نشان از ضعیف بودن حافظه ما نیست بلکه؛ تحت تاثیر عوامل متعددی بود. مثلا من چون رانندگی نمی کنم، با نام خیابان ها خیلی سرکار ندارم ثانیا خستگی و عجله برای رساندن به موقع سفارش، تمرکز را از ما ربوده بود. همچنین ازاین بابت خیالمان راحت بود که هردومان اطلاعات تکمیلی را به خاطر داریم تلاشی برای به کار گیری یکی از تکنیک هایی که بلد بودیم تا داده مورد نیاز را به حافظه بلند انتقال دهیم، نکردیم. در واقع می خواهم بگویم اراده ی ما در فراموش نکردن اطلاعات دخیل است.

 

شما برای حفظ کردن، باید کلید "توجه و تمرکز" را درسیستم عامل مغز خود فعال کنید.
یعنی توجه و تمرکز کردن کلید حافظه است .

 

من در ادامه مقاله، تکنیک هایی برای تقویت حافظه عنوان خواهم کرد. اما اجازه بدهید قبل از آن مختصر تاریخچه ای از تقویت حافظه را برایتان بازگو کنم.

تاریخچه تقویت حافظه

پیشینه تقویت حافظه چه از لحاظ فیزیولوژیک و چه از نظر روانشناسی به هزاران سال قبل باز می گردد. یونانیان باستان روش های اساسی برای تقویت حافظه ابداع و میان مردم بسط دادند. این روش را که از الهه حافظه (بانو نموسین) الهام گرفته بودند، روش های یادآوری نامیدند.

آن ها دریافتند که اگر از یک سری روش های خاص استفاده شود، می توان عملکرد فکری را به طرز چشم گیری افزایش داد. آنان از این روش برای خلق شاهکار های حافظه در میان مردم استفاده می کردند تا به قدرت های علمی، سیاسی، اجتماعی و نظامی دست یابند. استادیوم های آنان تبدیل به صحنه های رقابت می شد و سلاح آن ها حافظه بود، نفرات برتر این رقابت، سناتور، فلاسفه ی نام آور و رهبران احزاب می شدند.

 

 

آنان کشف کرده بودند که شاخص حافظه، "ارتباط" است، یعنی ربط دادن مفاهیم به یکدیگر. برای مثال: زمانی که ذهن ما واژه «پیاز» را ثبت می کند، بلافاصله ابعاد، رنگ، مزه و بوی آن را در کنار تجربیات دیگر همچون محیط، دوستان و... ذخیره می کند.می توان یونانیان باستان را گلادیاتور های ذهن نامید.

حافظه خوب یک موهبت نیست؛
بلکه هرکسی می تواند حافظه ای بسیار قوی داشته باشد.
شما فقط و فقط به آموزش نیاز دارید تا آن را ورزیده کنید.

قبل از اینکه به تعریف حافظه بپردازیم بایستی با ساختار مغز که مرتبط با ورود و تشکیل اطلاعات در آن است، آشنا شویم.

ساختار مغز انسان

وزن طبیعیِ مغزِ یک انسانِ بالغِ معمولی، حدود 1300 تا 1400 گرم است و این مغز از میلیارد ها نورون (سلول های مغزی) تشکیل شده و هر یک از سلول ها با هزاران سلول عصبی دیگر ارتباط دارد و در کنار هم یک شبکه عظیم ارتباطی را تشکیل می دهند. همچنین گفتنی است سرعت انتقال اطلاعات در نورون های مختلف، مابین 5 متر بر ثانیه و 120 متر بر ثانیه متفاوت است.

دانشمندان بر این باورند، هربار که یک دانسته یا تجربه جدید به ذهن انسان خطور می کند، یک پیوند عصبی جدید بین نورون های مغزی ایجاد می شود که یک رشته ی عصبی را به وجود می آورد، با تکرار این اطلاعات تونل عصبی شکل می گیرد؛ به این معنا که احتمال پاره شدن یک رشته ی نازک بیشتر از یک ریسمان ضخیم است. براین اساس آنان معتقدند در سنین پیری نیز می توان مغز و حافظه را تقویت کرد.

 

خبر خوب:
وقتی شروع به یادگیری در مورد موضوع خاصی می کنید، یک رشته عصبی می سازید؛
اگر مدام تکرار و مرور داشته باشید رشته عصبی که شکل داده اید تبدیل به یک طناب ضخیم می شود.
اگر مدام تکرار و مرور داشته باشید رشته عصبی که شکل داده اید تبدیل به یک طناب ضخیم می شود.

 

 

اگر جوان هستید، علاوه بر اینکه باید از ضعف حافظه که دیر یا زود به سراغتان می آید، پیشگیری کنید، برای پیشرفت در همه ابعاد زندگیتان نیز باید آن را تقویت کنید.
اگر بزرگسال(60 به بالا) هستید، نیاز دارید که حافظه شما در همین حدی که هست باقی بماند.
برای این منظور بهترین راهکار ها را در دوره ی تند خوانی و تقویت حافظه به شما آموزش خواهیم داد.

حافظه چیست؟

حافظه یکی از قابلیت های عالیِ ذهنِ انسان ها است که می تواند داده ها را به ترتیب: رمزگذاری،ذخیره و در نهایت بازیابی کند.

رمزگذاری (Encoding): اطلاعات دریافتی از طریق حواس (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه) به زبانی تبدیل می‌شوند که مغز بتواند آن‌ها را پردازش کند.

ذخیره (Storage): اطلاعات پس از رمزگذاری در بخش‌های مختلف مغز ذخیره می‌شوند. این ذخیره‌سازی می‌تواند کوتاه‌مدت (حافظه کاری)، یا بلندمدت (حافظه بلندمدت) باشد.

بازیابی (Retrieval): زمانی که نیاز به استفاده از اطلاعات ذخیره‌شده باشد، مغز آن‌ها را از حافظه بازیابی می‌کند.

اشکال در روند هر یک از این موارد موجب انواع اختلالات حافظه خواهد شد.

انواع حافظه

تعداد زیادی دسته بندی حافظه وجود دارد، اما به طور کلی حافظه انسان به سه دسته تقسیم می شود:

• حافظه ی حسی
• حافظه ی کوتاه مدت
• حافظه ی بلند مدت

حافظه ی حسیِ ما دارای گنجایش خاصی است، در این نوع حافظه، اطلاعات از طریق حواس پنجگانه مانند دیدن، شنیدن و... توسط گیرنده های حسی دریافت و وارد مغز ما می‌شود. مدت زمان حفظ و ذخیره اطلاعات در این حافظه از چند میلی ثانیه تا چند ثانیه متغیر است.

حافظه ی کوتاه مدت یا حافظه ی فوری زمان بیشتری (20 تا 30 ثانیه) اطلاعاتی را که آگاهانه به آن توجه کرده ایم در خود حفظ می کند. گنجایش حافظه کوتاه مدت 5 تا 9 واحد اطلاعاتی است یا به عبارتی حدود ۷ آیتم به اضافه (یا منهای) ۲ است (2±7). در صورت تکرار و مرور، این اطلاعات وارد حافظه بلند مدت می شود و در غیر این صورت از حافظه پاک خواهد شد.

 منظور از گنجایش حافظه این است که فرد می تواند تا ۷ رقمِ پیاپی را بعد از شنیدنِ ارقام به طور صحیح بازگو کند. این رقم از نخستین روز های آغاز روانشناسی تجربی تا کنون ثابت مانده است؛ این فرمول نشان می دهد که همه ی بزرگسالان در شرایط نرمال حافظه، این حجم اطلاعاتی را در ذهن خود ثبت و ذخیره  می کنند و در مدت کوتاهی آن را به یاد می آورند.

در حافظه بلند مدت، اطلاعات همیشه در مغز باقی می ماند. شاید بپرسید پس چرا فراموش می کنیم؟!حافظه بلند مدت خودتان را شبیه کتابخانه ای در نظر بگیرید؛ آن دسته از اطلاعاتی که در طول زمان مدام بازیابی می شوند، همیشه در دسترس شما قرار دارند اما اگر از یادگیری هایتان برای مدت طولانی مثلا سال ها استفاده نکنید، این اطلاعات در طبقات دور از دسترس عقب نشینی می کنند. در واقع شما فراموش نکرده اید بلکه از دسترسِ آسان شما خارج شده است. در صورتی که مجدد شروع به یادگیری کنید، متوجه آشنا بودنِ اطلاعات خواهید شد و لازم نیست همان میزان انرژی که بار اول برای آموزش گذاشتید را مجدد تجربه کنید. لازم به گفتن است، این شرایط برای انسان های معمولی صدق می کند. افرادی که دچار اختلالات حافظه مانند آلزایمر یا صدمات مغزی ناشی از تصادف و... شده اند آن طبقه از کتابخانه ی مغزشان آسیب می بیند و اطلاعات آن کامل از بین میرود!

به طور کلی می‌توان گفت وقتی ما چیزی را می‌بینیم و می‌شنویم یا استشمام می کنیم، اطلاعات دریافتی ابتدا وارد حافظه حسی ما می‌شود، سپس اگر کمی به آن دقت کنیم وارد حافظه کوتاه مدت و در نهایت اگر آن را تکرار کنیم یا بسط دهیم، وارد حافظه بلند مدتمان خواهد شد.

تکنیک های تقویت حافظه

برای بهبود عملکرد حافظه و تسهیل فرآیند یادگیری، ما در دوره تند خوانی و تقویت حافظه تکنیک‌ها و روش‌های نوین و مختلفی را به صورت حرفه ای تر به شما آموزش می دهیم. علاوه بر آن پشتیبانی طولانی مدت برای پاسخ به شبهات و سوالات شما در نظر گرفته ایم. این دوره به شما کمک می کند تا اطلاعات را به شیوه‌ای مؤثرتر و پایدارتر به خاطر بسپارید. این تکنیک‌ها که اغلب بر پایه اصول روانشناسی و علوم شناختی استوارند، شامل موارد زیر می شود:

1) استفاده از روش های سازماندهی اطلاعات:

دسته بندی (Categorization):

دسته بندی یکی از روش های موثر برای تقویت حافظه است. اطلاعات را بر اساس موضوع یا ارتباط آنها با یکدیگر دسته بندی کنید. این کار علاوه بر اینکه باعث می شود اطلاعات ساختار بهتری پیدا کنند و راحت تر به خاطر سپرده شوند موجب کاهش بارِ حافظه نیز می شود، در نتیجه یادآوری آسان تر می گردد.

  

چگونه دسته بندی کنیم؟
معنی دار بودن عنوان و زیرگروه ها
دسته ها را طوری بچینید که از نظر منطقی باهم ارتباط داشته باشند
دسته ها ساده باشد
تعداد گروه ها زیاد نباشد بلکه هر دسته تعداد معقولی آیتم داشته باشد

 مثال: فرض کنید میخواهید لیستی از وسایل مورد نیاز برای مسافرت را به خاطر بسپارید. به جای آنکه سعی کنید یک لیست بلند را حفظ کنید، می توانید آنها را دسته بندی کنید.

لباس‌ها: تی‌شرت، شلوار، جوراب، کلاه و...

لوازم بهداشتی: مسواک، خمیر دندان، شامپو، صابون، حوله و...

مدارک وپول: گواهی نامه،کارت هوشمند،کارت ملی، کارت بانکی، پول نقد و...

وسایل جانبی: شارژر موبایل، پاوربانک، دوربین، داروهای ضروری و...

مثال: برای یادگیری لغات زبان، این دسته طوری دسته بندی کنید:

دسته حیوانات = dog, cat, elephant

وسایل نقلیه =car, bus, train

رنگها = red, blue, green

این کار به شما کمک می‌کند تا لغات را بر اساس موضوعات مرتبط به خاطر بسپارید.

مثال برای امتحانات: اگر در حال مطالعه تاریخ هستید، می‌توانید وقایع را بر اساس دوره‌های تاریخی (مثلاً "دوره قاجار"، "دوره صفویه" و...) یا موضوعات (مثلاً "جنگ‌ها"، "اصلاحات" و...) دسته‌بندی کنید.

 

خلاصه نویسی (Summarization):

مطالب را به صورت خلاصه وار، با کلمات کلیدی یادداشت کنید. این کار به شما کمک می کند تا روی نکات اصلی تمرکز کنید و آنها را به خاطر بسپارید. این روش باعث می شود حجم زیادی از اطلاعات به یک نسخه فشرده و قابل فهم تبدیل شود.فرض کنید یک مقاله علمی با عنوان "اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان" را خوانده اید.

متن اصلی (بخشی از مقاله):

آلودگی هوا یکی از جدی‌ترین معضلات زیست‌محیطی در جهان امروز است که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد. ذراتِ معلقِ موجود در هوا، به ویژه ذرات ریزتر از 2.5 میکرومتر، به راحتی وارد سیستم تنفسی شده و باعث بروز بیماری‌های ریوی و قلبی-عروقی می‌شوند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به آسم، برونشیت مزمن، و حتی سرطان ریه را افزایش دهد. علاوه بر این، آلودگی هوا بر عملکرد شناختی نیز تأثیر منفی گذاشته و می‌تواند منجر به کاهش حافظه و اختلال در تمرکز شود. مطالعات نشان داده است که کودکان و سالمندان به ویژه در برابر اثرات زیان‌بار آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند.

خلاصه نویسی این متن به این شکل میتواند باشد:

عنوان:

اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان.

نکات اصلی:

آلودگی هوا مشکلِ جدی، برای سلامت انسان است.

ذرات معلق خطرناک (ریزتر از 2.5 میکرومتر) وارد سیستم تنفسی می شوند.

بیماری ‌های تنفسی و قلبی-عروقی، آسم و... از عواقب آلودگی هواست.

آلودگی هوا بر حافظه و تمرکز تأثیر منفی می گذارد.

کودکان و سالمندان آسیب پذیرتر هستند.

 

خلاصه نویسی یکی از بهترین و پرکاربرد ترین روش هایی است که به دانش آموزان کمک می کند تا علاوه بر تسلط بیشتر بر مواد امتحانی در وقت خود صرفه جویی کنند و مرور ساده تر و بیشتری داشته باشند.
نکاتی برای خلاصه نویسی بهتر!
ابتدا متن را کامل بخوانید تا درک درستی از موضوع پیدا کنید.
نکات اصلی را پیدا کرده و آنها را یادداشت کنید.
از زبان خودتان استفاده کنید؛ این کار باعث میشود مطالب را بهتر درک کنید.
به ساختار متن (علمی، ادبی و...) توجه کنید و سعی کنید خلاصه شما هم یک ساختار منطقی داشته باشد.
جزئیات اضافی و مثال ها را از خلاصه حذف کنید و فقط روی نکات اصلی تمرکز کنید.
ازعلائم اختصاری و کلمات کلیدی استفاده کنید.

نقشه ذهنی (Mind Mapping)

از نقشه های ذهنی برای سازماندهی افکار و اطلاعات استفاده می شود. این روش به شما کمک می کند تا ارتباط بین مفاهیم مختلف را تجسم کنید. شما می‌توانید به صورت غیر خطی و با استفاده از کلمات کلیدی، تصاویر و ارتباطات را به شکل سازمان یافته‌ای ثبت کنید.اجازه دهید با یک مثال عملی این موضوع را توضیح دهم:فرض کنید می‌خواهید یک نقشه ذهنی برای برنامه ریزی یک سفر تعطیلاتی ترسیم کنید.

موضوع اصلی (مرکز نقشه): سفر تعطیلاتی

شاخه‌های اصلی (مفاهیم کلیدی مرتبط با سفر):

مقصد:

• کشور (به طور مثال مصر)
• شهر (جیزه)
• نوع مقصد (تاریخی)

بودجه:

• هزینه سفر (هواپیما)
• هزینه اقامت (هتل، آپارتمان، مهمانسرا)
• هزینه غذا و تفریحات
• هزینه خرید سوغات

اقامت:

• هتل (قیمت، امکانات، محل، نوع، نظرات و...)
• آپارتمان (قیمت، امکانات، محل)
• مهمانسرا (قیمت، امکانات، محل)

فعالیت‌ها:

• بازدید از مکان‌های تاریخی
• فعالیت‌های تفریحی (کویر گردی، خرید)
• فعالیت‌های فرهنگی (موزه، تئاتر)
• وعده های غذایی (رستوران‌ها، غذاهای محلی)

آمادگی‌ها:

• تهیه مدارک (گذرنامه، ویزا)
• بیمه مسافرتی
• خرید وسایل مورد نیاز
• رزرو هتل و بلیط

مزایای استفاده از نقشه ی ذهن:
به شما کمک می‌کند تا یک دید کلی از موضوع داشته باشید و ارتباط بین اجزای مختلف را به خوبی درک کنید.
بر خلاف نوشتن خطی، نقشه ذهنی به شما اجازه میدهد به صورت غیر خطی و آزادانه ایده پردازی کنید.
نقشه ذهنی با استفاده از تصاویر، رنگ‌ها و ارتباطات بصری، به شما کمک می‌کند تا خلاقیت خودتان را افزایش دهید.
اطلاعات را بهتر به خاطر می سپارید.
با یک نگاه به نقشه ذهنی، به راحتی میتوانید نکات اصلی موضوع را مرور کنید.

 

چگونه یک نقشه ذهنی بسازیم؟
یک موضوع اصلی انتخاب کنید و آن را در مرکز صفحه قرار بدهید.
شاخه های اصلی را از مرکز به اطراف بکشید و کلمات کلیدی مرتبط با هر شاخه را بنویسید.
در صورت نیاز، برای هر شاخه اصلی شاخه های فرعی اضافه کنید.
برای جذاب‌تر کردن نقشه ذهنی، از تصاویر، آیکون‌ها و رنگ‌های مختلفی استفاده کنید.
سعی کنید نقشه ذهنی شما یک ساختار منطقی و سازمان یافته داشته باشد.
در دوره های برگزار شده. اثربخشی بالایی نسبت به تکنیک نقشه های ذهنی در بین مهارت آموزان مشاهده کردیم.

 

تکنیک چانکینگ (Chunking):

این روش به شما کمک می‌کند تا اطلاعات بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر و قابل مدیریت تبدیل کنید. برای مثال: برای اینکه سعی کنید یک شماره تلفن 11 رقمی را به صورت کامل حفظ کنید مثلا (9-8-7-6-5-4-3-2-1-9-0) آن را به بخش های کوچک تر تقسیم کنید مثلا (0912_345_6789)

  نمودار درختی یا درخت حافظه (Tree Diagram):

یک تکنیک قدرتمند است که برای سازماندهی اطلاعات سلسله مراتبی استفاده می شود. به طوری که موضوع یا مفهوم اصلی در رأس درخت قرار می گیرد و سپس مفاهیم فرعی و جزئیات از آن منشعب می شود. این روش برای یادگیریِ مفاهیمِ پیچیده و روابط بین آنها بسیار موثر است.

 

 2) تکنیک‌های مبتنی بر ایجاد ارتباط:

تداعی معنایی (Association):

اطلاعات جدید را با چیز هایی که از قبل می دانید مرتبط کنید. برای مثال اگر می‌خواهید نام یک فرد جدید به نام "سینا" را به خاطر بسپارید، می‌توانید آن را با چیزی آشنا مرتبط کنید. مثلاً به خودتان بگویید: "سینا مثل سینماست، چون هر دو با 'سین' شروع می‌شوند." این تداعی به شما کمک می‌کند اسامی را راحت‌تر به خاطر بیاورید.

تکنیک زنجیر (chain technique):

این تکنیک برای به خاطر سپردن لیست های طولانی یا اطلاعات پیچیده مناسب است. در این روش، هر آیتم به آیتم بعدی به صورت زنجیره‌وار وصل می‌شود تا یک داستان یا تصویر ذهنی ایجاد شود. این کار به مغز کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارد.

برای مثال، فرض کنید می‌خواهید لیست خرید زیر را به خاطر بسپارید:

• شیر
• نان
• تخم‌مرغ
• سیب
• صابون

 با تکنیک زنجیره‌ای می‌توانید یک داستان بسازید: (یک شیر بزرگ روی یک تکه نان نشسته بود. نان روی یک تخم‌مرغ غلتید و تخم‌مرغ شکست و یک سیب از داخلش بیرون آمد. سیب به یک تکه صابون برخورد کرد و کف کرد). این داستان به شما کمک می‌کنه تا ترتیب آیتم‌ها را راحت‌تر به خاطر بیارید.

تکنیک آکرونیم (Acronym):

برای به خاطر سپردن لیست ها یا مراحل، از حروف اول هر کلمه یک کلمه جدید بسازید. به عنوان مثال، برای به خاطر سپردن رنگ‌های رنگین کمان (قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی، بنفش) از کلمه “قناری زینب” استفاده کنید.

 سیستم پِگ (Peg System):

یکی از روش‌های قدرتمند تقویت حافظه ا‌ست که با ایجاد ارتباط بین اعداد و کلمات کلیدی (پِگ‌ها) کار می‌کند. این تکنیک برای به خاطر سپردن لیست های طولانی یا اطلاعات عددی بسیار مفید است.

برای هر عدد یک کلمه کلیدی (پِگ) انتخاب کنید. این کلمات باید به راحتی با اعداد مرتبط بشوند.

 مثلاً:

(1)=  "چوب" (شکل عدد ۱ شبیه چوب است)

(2)=   "قو" (شکل عدد ۲ شبیه قو است)

(3)=   "سه‌چرخه"

(4)=   "چهارپایه"

(5)=   "ستاره"  (۵ گوشه دارد)

هر آیتمی که می خواهید به خاطر بسپارید را به یکی از پِگ ها وصل کنید و اطلاعات را مجدد به آن مربوط کنید تا یک تصویر ذهنی قوی ایجاد شود.

 فرض کنید می‌خواهید لیست خرید زیر را به خاطر بسپارید:

1.  شیر
2.  نان
3.  تخم‌مرغ
4.  سیب
5.  صابون

 

با سیستم پگ:

1. (چوب) + شیر:    تصور کنید یک چوب بزرگ داخل یک لیوان شیر فرو رفته است.
2. (قو) + نان:    تصور کنید یک قو در حال خوردن نان است.
3. (سه‌چرخه)+ تخم‌مرغ:    تصور کنید یک سه‌چرخه پر از تخم‌مرغ است.
4. (چهارپایه)+ سیب:    تصور کنید یک چهارپایه که روی هر پایه‌اش یک سیب قرار دارد.
5. (ستاره) + صابون:    تصور کنید یک ستاره درخشان از صابون ساخته شده است.

 

این تکنیک روش بسیار جالب و جذابی است که می تواند طیف گسترده ای از عواملی که با آن سروکار داریم را پشتیبانی کند. از آنجایی که دانش مهارت آموزان ما در دوره های قبلی علاقه زیادی برای یادگیری این روش از خود نشان دادند، ما در دوره ی تند خوانی و تقویت حافظه جلسه ای را به صورت ویژه برای آموزش این روش اختصاص داده ایم.

 3) تکنیک‌های مبتنی بر تصویر سازی ذهنی:

اگر می‌خواهید نام افراد را در یک مهمانی به خاطر بسپارید، می‌توانید هر نام را با یک تصویر مرتبط کنید.مثلاً اگر اسم کسی "پروانه" است، تصور کنید که یک پروانه روی شانه او نشسته. این تصویر به شما کمک می‌کند تا نام او را راحت‌تر به خاطر بیاورید.

 روش لوکی (Method of Loci):

این تکنیک بر پایه تجسمِ مکانیِ آشنا استوار است. شما یک مسیر یا مکان واقعی (یا خیالی) را انتخاب می‌کنید که با آن کاملاً آشنا هستید (مثلاً خانه، محل کار یا مسیر روزمره خود). سپس، آیتم‌هایی که می‌خواهید به خاطر بسپارید را در نقاط خاصی از این مسیر قرار می‌دهید و با تجسم، آن‌ها را به هم مرتبط می‌کنید. هنگام یادآوری، شما به صورت ذهنی در این مسیر قدم می‌زنید و آیتم‌ها را در مکان‌های خود پیدا می‌کنید.

یک مثال با یک سناریوی متفاوت‌تر بررسی می کنیم تا بهتر با این روش آشنا شوید:

فرض کنید می‌خواهید برای یک ارائه آماده شوید و نکات کلیدی ارائه خود را به خاطر بسپارید. نکات کلیدی شما به این شرح است:

مقدمه:تعریف موضوع و اهمیت آن

آمار و ارقام: ارائه داده‌ها و شواهد

مثال‌ها:ذکر نمونه‌های واقعی

راهکارها:ارائه راه حل‌ها و پیشنهادات

نتیجه‌گیری:خلاصه و جمع‌بندی

برای استفاده از روش لوکی، یک مکان آشنا را انتخاب کنید. این بار، مسیر رفتن از خانه به محل کارتان را در نظر بگیرید.

درِ خانه: تصور کنید یک کتاب بزرگ با جلد روشن درِ خانه را باز کرده است. این کتاب نمادی از "مقدمه" و "تعریف موضوع" ارائه شماست.

ایستگاه اتوبوس: در ایستگاه اتوبوس، تعداد زیادی نمودار و جدول بزرگ روی صندلی‌ها چسبانده شده است. این‌ها نمادی از “آمار و ارقام” هستند.

پارک: در مسیر، از یک پارک عبور می‌کنید. در آنجا، افراد مختلفی را می‌بینید که در حال انجام کارهای متفاوت اند که مرتبط با موضوع ارائه شما هستند. این افراد، "مثال‌ها"ی شما را نشان می‌دهند.

کافی شاپ: در ادامه مسیر به یک کافی شاپ می‌رسید. در آنجا، یک فردی در حال نوشتن یک لیست طولانی از ایده‌ها است. این لیست، نشانگر “راهکارها” و پیشنهادات شماست.

محل کار: در نهایت به محل کار خود می‌رسید. تصور کنید یک پرده نمایش بزرگ در ورودی نصب شده که خلاصه و جمع‌بندی مطالب ارائه شما روی آن نوشته شده است. این نمایانگرِ “نتیجه گیری” است.

حالا در طول ارائه خود، به صورت ذهنی مسیر خانه تا محل کار را مرور کنید و با رسیدن به هر نقطه، نکته کلیدی مربوط به آن را به خاطر بیاورید:

در خانه: مقدمه.     ایستگاه اتوبوس: آمار و ارقام.     پارک: مثال ها.     کفی شاپ: راهکار ها.     محل کار: نتیجه گیری.

 

هرچه بیشتر تمرین کنید، در استفاده از تکنیک لوکی ماهرتر می شوید.

تکنیک اتاق حافظه (Memory Palace):

مشابه روش لوکی، اما در اینجا شما یک مکان ساختگی و مفصل را در ذهن خود ایجاد می‌کنید (مانند یک خانه خیالی با اتاق‌های متعدد). سپس هر قطعه اطلاعات را به یک مکان خاص در این اتاق مرتبط می‌کنید.

داستان سازی (Storytelling):

برای به خاطر سپردن اطلاعات، داستان های خنده دار و عجیب بسازید. این کار به شما کمک می کند تا اطلاعات را به صورت تصویری در ذهن خود ثبت کنید.

فرض کنید می‌خواهید لیست خرید زیر را به خاطر بسپارید:

سیب / تن ماهی / موش‌گیر / چای / آدامس

داستان: "یک روز، یک سیب سبز با خود فکر کرد که خیلی خوشمزه است و باید به بقیه میوه‌ها نشان دهد. بنابراین تصمیم گرفت تا به یک مهمانی برود. توی جیبش یک قوطی تن ماهی هم گذاشت تا برای همه درست کند.

وقتی به مهمانی رسید، دید که همه مشغول بازی کردن با یک موش‌گیرِ بزرگ و عجیب هستند که به نوعی شگفت‌انگیز به نظر می‌رسید. سیب گفت: این چه وسیله عجیبی است؟ آیا اینجا موش داریم؟

موش‌های کوچک خیلی ناراحت بودند و با ترس و لرز دور این موش‌گیر می‌چرخیدند!

در میانه مهمانی، سیب تصمیم می‌گیرد کمی چای آماده کند تا مهمانی گرم‌تر شود. اما وقتی آب جوش را برمی‌دارد، به طور تصادفی به جای چای، یک بسته آدامس را درون کتری می‌اندازد! کتری به جای بخار آب، شروع کرد به تولید بوی گلابی و شکلات! همه مهمانان ‌خندیدند و فکر کردند که سیب یک اختراع جدید به نام ‘چای آدامسی’ کرده است!"

در تکنیک داستان سازی، عناصر داستان شما هرقدر طنزآلود و غیر عادی تر باشند بهتر در حافظه بلند مدت شما خواهند ماند.

 

 

ایجاد تصاویر عجیب و غریب (bizarre images):

هر چه تصاویر ذهنی شما عجیب‌تر و خنده‌دارتر باشند، به یاد ماندنی‌تر خواهند بود. از تخیل خود استفاده کنید و تصاویر غیرمعمول ایجاد کنید. برای مثال، اگر می‌خواهید کلمه “سیب” را به خاطر بسپارید، سیبی را تصور کنید که رویِ سرِ یک شیر بالدار نشسته است.

استفاده از رنگ‌ها و بافت‌ها (Multisensory encoding):

در تصاویر ذهنی خود از رنگ‌ها و بافت‌های مختلف استفاده کنید تا تصاویرتان زنده و واضح‌تر شوند. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از رنگها و بافت ها می‌تواند به تقویت حافظه و یادگیری کمک کند. یک مطالعه نشان داد که دانش‌آموزانی که از رنگها و بافتها در یادگیری استفاده کردند، عملکرد بهتری در تست‌های حافظه داشتند. یک مطالعه دیگر نشان داد که استفاده از رنگها و بافتها می‌تواند به تقویت حافظه بلندمدت کمک کند.به عنوان مثال، اگر می‌خواهید کلمه “دریا” را به خاطر بسپارید، دریایی را تصور کنید که آبِ آبی رنگِ شفاف و امواج خروشان دارد.

 4) تکنیک‌های تقویت حافظه حسی:

یادگیری چند حسی (Multisensory encoding):

هنگام یادگیری، سعی کنید از حواس مختلف خود استفاده کنید. به عنوان مثال، همزمان با خواندن یک مطلب، آن را با صدای بلند تکرار کنید یا تصاویر مرتبط را مشاهده کنید.

رایحه درمانی (Aromatherapy):

رایحه‌درمانی به استفاده از روغن‌های معطر و رایحه‌ها به منظور بهبود سلامت جسمی و روحی اشاره دارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که رایحه‌درمانی ممکن است در تقویت حافظه و بهبود تمرکز موثر باشد.

برخی از رایحه‌ها مانند: نعنا، رزماری و لیمو می‌توانند به تقویت حافظه کمک کنند. می‌توانید از این رایحه‌ها هنگام مطالعه یا مرور مطالب استفاده کنید.

موسیقی مناسب (Appropriate musicBottom of Form):

گوش دادن به موسیقی آرام و بی کلام (وایت نویز) می‌تواند به کاهش استرس و افزایش تمرکز کمک کند و در نتیجه، حافظه را تقویت کند.

 5) تکنیک‌های مبتنی بر توجه و تمرکز:

تمرین ذهن‌ آگاهی (Mindfulness):

ذهن‌آگاهی به شما آموزش می دهد تا توجه خود را به لحظه حال معطوف کنید و از حواس پرتی‌ها جلوگیری کنید. این امر به شما کمک می‌کند تا هنگام یادگیری، تمرکز بیشتری داشته باشید.

ذهن آگاهی یعنی:
توجه و حضور آگاهانه در لحظه حال؛
شامل: توجه به احساسات، افکار و احساسات جسمی در لحظه فعلی می‌باشد.
با روش: مدیتیشن، تنفس آگاهانه و فعالیت های روزمره که با آگاهی انجام می‌شود.
این مفهوم به عنوان یک روش عالی برای کاهش استرس و افزایش آرامش ذهنی شناخته می‌شود.

محیط مناسب مطالعه (suitable study environment):

یک محیط آرام و بدون حواس پرتی برای مطالعه ایجاد کنید. از ابزارهایی مانند هدفون‌های حذف نویز استفاده کنید تا تمرکز خود را حفظ کنید.

 

 

استراحت‌های منظم به روش پومودورو(pomodoro):

هنگام مطالعه، استراحت‌های کوتاه داشته باشید تا ذهن خود را تازه کنید. پس از هر 25 دقیقه مطالعه، 5 دقیقه استراحت کنید.

 6) تکنیک‌های یادگیری فعال، عمیق و پیشرفته:

یادگیری به روش فاینمن (Feynman Technique):

این روش بر اساس توضیح دادن یک مفهوم به زبان ساده است. اگر نمی‌توانید یک مفهوم را به زبان ساده توضیح دهید، پس هنوز آن را به خوبی نفهمیده اید.

تکنیک یادآوری فعال (Active Recall):

به جای اینکه فقط مطالب را مرور کنید، سعی کنید آنها را فعالانه از حافظه خود فراخوانی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا حافظه خود را تقویت کنید.

مثلا: بعد از خواندن یک فصل از کتاب، به جای اینکه دوباره متن را بخوانید، سعی کنید بدون نگاه کردن به کتاب، نکات اصلی را به یاد بیاورید.

پرسش و پاسخ متقابل (Reciprocal Questioning):

در این روش، شما و یک دوست یا همکلاسی به نوبت از یکدیگر سؤال می‌پرسید. این کار به شما کمک می‌کند تا فعالانه درگیر مطالب شوید و نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنید.

یادگیری از طریق تدریس یا توضیح دادن به دیگران (Teaching):

مطالب را به زبان خودتان به دیگران توضیح دهید. این کار باعث می شود تا فهم شما از مطالب عمیق تر شود و آنها را بهتر به خاطر بسپارید.

ایجاد سوالات چالش برانگیز (Challenge-Based Learning (CBL)):

به جای اینکه فقط مطالب را بخوانید، سوالات عمیق و چالش برانگیز از خودتان بپرسید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطالب را به طور فعال تجزیه و تحلیل کنید.

یادگیری مبتنی بر حل مسئله (Problem-Based Learning (PBL)):

سعی کنید مطالب را با حل مسائل و چالش‌ها یاد بگیرید. این روش به شما کمک می‌کند تا دانش خود را به طور عملی به کار بگیرید.

تست زدن (Test-Enhanced Learning):

به طور مرتب از خودتان تست بگیرید. این کار به شما کمک می کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنید و روی آنها تمرکز کنید.

تکرار با فاصله به روش جعبه لایتنر (Repetition Spaced):

به جای تکرار پیوسته مطالب، آنها را در فواصل زمانی مشخص مرور کنید. این روش به شما کمک می کند تا اطلاعات را به حافظه بلند مدت خود منتقل کنید.

اگر در حال یادگیری لغات جدید زبان انگلیسی هستید، به جای اینکه همه لغات را یک‌باره مرور کنید، آن‌ها را در فواصل زمانی مشخص (مثلاً یک روز بعد، سه روز بعد، یک هفته بعد، شانزده روز بعد) تکرار کنید. این روش به مغز کمک می‌کند اطلاعات را بهتر در حافظه بلندمدت ذخیره کند.

انجام پروژه‌های عملی (Practical Projects):

سعی کنید دانش خود را در پروژه‌های عملی به کار بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطالب را به طور ملموس و عملی یاد بگیرید.

در دوره ی آموزشیِ تندخوانی و تقویت حافظه تیم تخصصی هدفینه به صورت پیشرفته و کاربردی تر شما را با تکنیک یادگیری فعال آشنا خواهیم کرد.

7) تکنیک‌های ذهنی پیشرفته:

مراقبه (مدیتیشن) ( Meditation):

مراقبه به شما کمک می‌کند تا ذهن خود را آرام کنید و تمرکز خود را بهبود بخشید. این امر به طور غیرمستقیم بر حافظه نیز تأثیر مثبت می‌گذارد.

تخیل فعال (Active Imagination):

از تخیل خود برای ایجاد تصاویر ذهنی زنده و به یاد ماندنی استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارید.

8) تکنیک‌های مبتنی بر بازی و سرگرمی:

بازی‌های حافظه:

انجام بازی‌های فکری مانند: پیدا کردن جفت ها یا حل پازل ها، جدول کلمالت متقاطع، سودوکو یا شطرنج به شما کمک می‌کند تا مغز خود را به طور سرگرم کننده ای فعال نگه دارید و حافظه خود را تقویت کنید.

استفاده از فلش کارت:

فلش کارت‌ها یک ابزار عالی برای به خاطر سپردن واژگان، مفاهیم کلی یا فرمول ها هستند. سعی کنید فلش کارت‌های خود را به صورت خلاقانه و جذاب طراحی کنید.

استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های یادگیری:

اپلیکیشن‌های زیادی برای تقویت حافظه و یادگیری وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. این ابزار اغلب با استفاده از روش‌های بازی‌گونه، یادگیری را جذاب‌تر می‌کند.

 9) تکنیک‌های سبک زندگی:

یادگیری مداوم (Continuous Learning):

هر روز چیزهای جدید یاد بگیرید. یادگیری مداوم باعث می‌شود مغز شما فعال بماند و عملکرد حافظه بهبود یابد.

اجتماعی شدن (Socialization):

این اصطلاح به فرآیندی اشاره دارد که در آن افراد هنجارها، ارزش‌ها، رفتارها و مهارت‌های اجتماعی لازم برای تعامل مؤثر با دیگران را یاد می‌گیرند. این فرایند معمولاً از دوران کودکی آغاز می‌شود و در طول زندگی ادامه می‌یابد.

در پژوهش های انجام شده ثابت شده است، تعاملات اجتماعی به تقویت حافظه و عملکرد شناختی کمک می‌کند. سعی کنید زمان بیشتری را با دوستان و خانواده خود بگذرانید.

یکی از تأثیرات شگرف اجتماعی شدن بر تقویت حافظه، این است که دیدار های شما با افرادی که دوستشان دارید نشخوار های فکری شما را از بین می برد و ذهن شما آمادگی بیشتری برای یادگیری پیدا خواهد کرد.

 

 10) مراقبت از سلامت جسم و ذهن:

خواب کافی (Sufficient Sleep):

خواب کافی به حافظه شما کمک می کند تا به طور موثرتری عمل کند. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید.

تغذیه سالم (Healthy Diet):

تغذیه سالم به بهبود وضعیت حافظه فعلی شما کمک می کند. سعی کنید غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی  مصرف کنید.

ورزش منظم (Regular Exercise):

ورزش منظم به بهبود جریان خون در مغز شما کمک می کند و باعث تقویت حافظه می شود.

مدیریت استرس (Stress Management):

استرس می تواند بر حافظه شما تأثیر منفی بگذارد. سعی کنید استرس خود را با روش هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق، تغییر سبک زندگی و برنامه ریزی کنترل کنید.

 در دوره ی تند خوانی و تقویت حافظه علاوه بر تکنیک های اثربخش، به بررسی سبک های زندگی سالم نیز پرداخته ایم برای یادگیری بیشتر می توانید در این دوره ثبت نام به عمل آورید.

11) روش های دیگر تقویت حافظه:

استفاده از حافظه کمکی (Auxiliary Memory):

از ابزارهایی مانند یادداشت برداری، تقویم یا اپلیکیشن های یادآوری استفاده کنید.

 

توصیه می کنم سعی کنید برای موارد کم اهمیت تر (مانند لیست خرید) از یادداشت برداری استفاده کنید تا ذهن شما درگیریِ کمتری داشته باشد و بتواند بر موضوعات اساسی تمرکز کند.

تمرکز (Concentration):

سعی کنید هنگام یادگیری یا مرور اطلاعات، تمرکز خود را حفظ کنید و از عوامل حواس پرتی مانند صدای تلوزیون و اعلان گوشی اجتناب کنید.

تنوع (Variety):

سعی کنید روش های مختلف یادگیری را امتحان کنید تا روشی را پیدا کنید که برای شما بهتر جواب می دهد.

تقویت حافظه یک فرآیند تدریجی است و نیاز به صبر و تمرین دارد.
هیچ روش جادویی برای تقویت حافظه وجود ندارد.

تکنیک های ذکر شده برای همه ی گروه هاست و هر انسانی منحصر به فرد است.  سعی کنید روش هایی را پیدا کنید که برای شما بهتر جواب می دهند.

نکات تکمیلی تقویت حافظه

• ترکیب تکنیک‌ها: برای دستیابی به بهترین نتیجه، از ترکیب چند تکنیک مختلف استفاده کنید.
• تمرین مستمر: تمرین مستمر و منظم کلید موفقیت در تقویت حافظه است.
• لذت ببرید: سعی کنید از فرآیند یادگیری لذت ببرید. هرچه بیشتر از یادگیری لذت ببرید، راحت‌تر مطالب را به خاطر خواهید سپرد.
• از اشتباه کردن نترسید: اشتباه کردن بخشی از فرایند یادگیری است. از اشتباهات خود درس بگیرید و به تلاش خود ادامه دهید.

 

نتیجه گیری:

تقویت حافظه نه تنها یک مهارت ارزشمند، بلکه یک ضرورت در دنیای امروز است، چرا که با حجم انبوهی از اطلاعات و داده‌ها مواجه هستیم. ما در آکادمی تیم تخصصی هدفینه با استفاده از تکنیک‌های اثبات ‌شده مانند تداعی‌سازی، تکرار هدفمند، تصویرسازی ذهنی، داستان‌سرایی و دسته بندی اطلاعات و... می‌توانیم عملکرد حافظه شما را به طور چشمگیری بهبود بخشیم. البته که امکان بررسی همه ی تکنیک ها در این مقاله امکان پذیر نیست اما در دوره تند خوانی و تقویت حافظه ما به تفصیل به بررسی تکنیک های نوین و روز دنیا پرداخته ایم. این روش‌ها نه تنها به شما کمک می‌کنند تا اطلاعات را به شکلی مؤثرتر به خاطر بسپارید، بلکه بازیابی آن‌ها را نیز برای شما آسان‌تر می‌سازد.

علاوه بر این، عواملی مانند تغذیه سالم، خواب کافی، ورزش منظم و مدیریت استرس نیز نقش کلیدی در حفظ و تقویت حافظه ایفا می‌کنند. با ترکیب این شیوه‌های علمی و ایجاد عادات مثبت در زندگی روزمره، می‌توانید حافظه‌ای قوی و پایدار داشته باشید که در یادگیری، کار و زندگی شخصی به شما کمک کند.

در نهایت، تقویت حافظه یک فرآیند مستمر است که نیازمند تمرین و پشتکار است. با به کارگیری این تکنیک‌ها و مراقبت از سلامت مغز، می‌توانید توانایی‌های شناختی خود را ارتقا داده و از حداکثر پتانسیل ذهن خود بهره‌مند شوید.

اگر آماده‌اید تا حافظه‌ی خود را به سطح جدیدی برسانید و از آن به عنوان ابزاری قدرتمند در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود استفاده کنید، همین امروز در دوره‌ی "تقویت حافظه در 45  روز" ثبت‌نام کنید. فرصت را از دست ندهید و اولین گام را به سوی بهبود حافظه‌ی خود بردارید.